دکتر حسین امامی

از دیگر مقالات ارائه شده در همایش ملی سواد رسانه ای، مقاله ای با عنوان «تکنیک های مقابله با اخبار جعلی» است که توسط دکتر حسین امامی ارائه شد.

به گزارش شفقنا رسانه، امامی در این همایش با اشاره به تکنیک های مورد استفاده توسط دولت ها گفت: امروزه خبرهای جعلی برای دولت ها یک معضل جدی است. از زمانیکه گوشی های هوشمند و رسانه های اجتماعی در دسترس مردم قرار گرفتند، سرعت بازنشر اخبار جعلی بسیار افزایش داشته است.

او ادامه داد: در بسیاری از کشورها، دولت ها، رسانه ها، دانشگاه ها و بخش خصوصی به تکنیک هایی برای تشخیص اخبار جعلی دست پیدا کرده اند تاکید و هدف مورد نظر من هم در این مقاله همین تکنیک هاست. در اینجا می خواهم تعریفی از اخبار جعلی ارائه دهم که اخبار جعلی یعنی اطلاعات نادرستی که به عمد منتشر شود و یا اطلاعات ناقصی که با هدف تخریب شخصیت و طنز تولید می شود. شایعات در ارتباطات شفاهی بیشترین نمود را داشت اما اخبار جعلی با پیدایش رسانه اجتماعی بیشتر مشهور شد.

این پژوهشگر حوزه رسانه توضیح داد: شایعه می تواند درست و نادرست باشد، اما اخبار جعلی به طور حتم و همیشه به صورت عمد نادرست است. اخبار جعلی یک تهدید جدی برای اقتصاد، سیاست، اجتماع و امنیت کشور است. اخبار جعلی باعث دو قطبی شدن و بی اعتمادی مردم است. از طرفی دیگر ما نباید فقط بر انتشار اخبار جعلی در رسانه های مجازی متمرکز شویم، چرا که بسیاری از اخبار جعلی در رسانه های جمعی هم منتشر می شود. مثلا در همین مدت اخباری از این دست که مردم در برخی کشور ها از فضولات گربه برای گرم کردن خانه های خود استفاده می کنند، منتشر شد. متاسفانه کسی هم نیست که این اخبار را راستی آزمایی کند. حتی در بسیاری از موارد مسئولان هم دست به آمار سازی می زنند.

امامی با اشاره به تبعات اخبار جعلی گفت: همه این موارد قطعا بر سلامت روان و مشاغل تاثیر گذار است‌. حتی در بازار یابی ما شاهد شایعات و اخبار جعلی برای از بین بردن رقیب مورد نظر هستیم.

امامی با اشاره به تکنیک هایی برای تشخیص اخبار جعلی توضیح داد: یکی از تکنیک های ساده در این باره 4W هست که شامل چرا و چگونه و چه کسی و کی هست. خبر جعلی مانند سیب کرم زده است که ظاهری زیبا دارد، اما داخلش خراب است. به همین خاطر باید در این باره هوشیار باشیم. در این تکنیک باید مخاطب چهار سوال را مطرح کند که این خبر را چه کسی اعلام کرد؟ اعتبار منبع در اینجا مطرح است. چه چیزی را اعلام می کند و چرا و زمان آن هم بسیار مهم است چرا که در بسیاری از رسانه های اجتماعی فیلم و تصاویر گذشته به اسم امروز وایرال می شود‌.

امامی در ادامه به شیوه های نوینی در تشخیص اخبار جعلی اشاره کرد که همگی قابل تأمل بودند.

این دکترای ارتباطات توضیح داد: در بسیاری از کشورها به ارزیابی و آزمایش این موضوع پرداختند که آیا می شود اطلاعات را در کامپیوتر و سرور ها بارگذاری کنیم که اخبار جعلی را تشخیص دهند؟ که نتیجه آزمایش مثبت بود و با استفاده از هوش مصنوعی و روش Deep learning این تکنیک انجام شد و موفق هم بود. از دیگر روش های نوین مبتنی بر زبان‌شناسی است به این معنا که اگر خبری از فلان مسئول نقل شد دامنه واژگان و لغاتی که آن فرد به کار می برد توسط ابزارهای موجود بررسی می شود. یا در روش مبتنی بر بافت شبکه بر اینکه چه کسی خبر را تولید و آن را باز نشر کرده تاکید می شود و نحوه انتشار و شیوع آن هم مورد بررسی قرار می گیرد.

امامی با تاکید بر اقدامات درست دولت ها در مواجهه با اخبار جعلی تشریح کرد: کشورهای پیشرفته برای این مسئله به دنبال کمپین های سواد رسانه ای و کارگروه های دولتی هستند. اما کشورهای جهان سوم بیشتر به دنبال تلقی کردن آنها به عنوان جرم، تهدید و زندان هستند. مثلا عمان گفته اگر محرز شود فردی عامدانه خبر جعلی را تولید کرده، مجازات می شود. یا در برخی از کشورها حساسیت آنها بر روی زمان انتخابات است. در مجموع برخی کشورها قوانین سختگیرانه تری دارند برخی قانون دارند اما اجرا نمی کنند، برخی کشورها با همان قانون مطبوعاتی که داشته‌اند، می خواهند با اخبار جعلی در رسانه‌‌های جدید برخورد کنند و آن را تعمیم می دهند.

او در پایان توصیه کرد: جای Fact check در ایران خالی است و باید این شیوه برون سپاری شود چرا که در بسیاری از رسانه های وابسته، فکت چک داریم، اما باید این کار به بخش خصوصی سپرده شود که منابع مالی آن از کمک مردمی باشد. مورد بعدی اینکه شرکت های دانش بنیان و دانشگاه ها برای تهیه و ایجاد سامانه‌ Fact check ورود کنند. پیشنهاد بعدی این است که پلتفرم های بومی و داخلی در خصوصی اخبار جعلی حساس باشند‌. در پایان به این ضرب المثل روسی بسنده می کنم که: اعتماد کن ولی راستی آزمایی کن.

منبع: شفقنا

خبر دیگری در ایکنا

مقاله علمی روش ها و ترفندهای مقابله با اخبار جعلی + دانلود PDF