پاسخ به يك سوال: مخاطب شناسي و سواد رسانه اي
قبل از اينكه به اين سوال پاسخ دهم بايد بگويم سواد رسانه اي بحثي است كه براي مردم و مخاطبان رسانه ها بكار گرفته ميشود و اينكه يك برنامه ساز چگونه مخاطب شناسي كند را نميگويند. عليايحال چون اين سوال از كتاب سواد رسانه اي پايه دهم مطرح شده به پاسخگويي آن برآمده ام.
در اولين مرحله از خود مي پرسيم قصد دارم چه پيامي را به مخاطب بدهيم؟ در اينجاست كه پيام نوع مخاطب خود را مشخص مي كند كه در كدام گروه سني قرار دارد؟
براي توليد رسانه اي و انتخاب مخاطب لازم است به اين موارد توجه كرد:
1- نوع برنامه چيست؟ مثلا ورزشي، كودك، سينمايي و...
2- چه پيامي مي خواهيم بدهيم؟ قرار است توليد رسانه اي من چه پيامي را به مخاطبان بدهد تا نيازهاي او را تامين كند و مخاطب را ترغيب كند كه پاي اين برنامه بنشيند.
3- از كدام رسانه قرار است پخش شود. با توجه به تخصصي شدن رسانه ها، تا حدي مخاطب آنها دسته بندي و مشخص شده اند. به عنوان مثال شبكه سوم، برنامه هاي ورزشي و سرگرمي. شبكه چهار، برنامه هايي علمي و... دارد.
4- زمان پخش. بهرحال در صبح ها تا عصر، كساني كه عمدتا پاي برنامه هاي تلويزيوني هستند زنان خانه دارند. يا راديو از صبح تا عصر عمدتا مسافران تاكسي و راننده هاي تاكسي هستند و...
با توجه به موارد فوق مي توان مخاطب را از پاسخ به سوالات مطرح شده، مشخص كرد.
به عنوان مثال قصد داريم درباره فضاي مجازي برنامه رسانه اي توليد كنيم. اكنون پاسخ به سوالات فوق:
- نوع برنامه: تكنولوژيهاي نوين ارتباطي
- پيام: تازه هاي تكنولوژي، خبرهاي جديد اين حوزه، مزايا و معايب تكنولوژيهاي جديد و اثرات آن بر فرد، خانواده و جامعه
- كدام رسانه: شبكه سوم سيما.
- زمان پخش: حوالي غروب. ساعت 17
بر اساس اين موارد مي توان گفت مخاطبان ما، نوجوانان هستند و همچنين مادران كه در آن ساعت پاي تلويزيون مي توانند حضور پيدا كنند . نوجوانان به دليل علاقمندي به اين تكنولوژيها و همچنين آشنايي با معايب و مضرات ان. همچنين خانواده و مادران با هدف آشنايي با آسيب هاي آن.